Achtergrond

Hersenschade na een reanimatie
Bij een hartstilstand kan het hart tijdelijk onvoldoende zuurstofrijk bloed door het lichaam pompen. De hersenen zijn van alle organen het gevoeligst voor zuurstoftekort. Hierdoor raakt iemand met een hartstilstand buiten bewustzijn. Binnen enkele minuten kan er hersenschade ontstaan. Hoe langer er geen bloed wordt rondgepompt, hoe groter de kans op hersenschade. Met een reanimatie kan het hart weer op gang worden gebracht en kan de hersenschade worden beperkt.

Behandeling na de reanimatie
Na een geslaagde reanimatie blijft meer dan de helft van de patiënten buiten bewustzijn. Dit noemen we een coma. Zij worden opgenomen op de afdeling Intensive Care. De behandelingsmogelijkheden voor deze patiënten zijn nog beperkt. Het belangrijkste herstel moet van het lichaam zelf komen. Om het herstel van de hersenen te bevorderen, worden slaapmiddelen toegediend via een infuus. In sommige ziekenhuizen wordt het lichaam van de patiënt ook afgekoeld.

Kans op herstel voorspellen met EEG (“hersenfilmpje”)
Helaas worden niet alle patiënten wakker uit coma na een reanimatie. Het is moeilijk te voorspellen bij wie herstel optreedt en bij wie niet. In de ziekenhuizen die meedoen aan het TELSTAR-onderzoek, wordt de hersenactiviteit 24 uur per dag gemeten met een EEG (ook wel hersenfilmpje genoemd). Het EEG geeft informatie over de toestand van de hersenen en de kans op herstel. Vanuit de Universiteit Twente is veel onderzoek gedaan naar hoe met EEG het herstel na een reanimatie zo goed mogelijk kan worden voorspeld.

TELSTAR: onderzoek naar de beste behandeling van epilepsie-achtige hersenactiviteit na reanimatie.

Aanleiding voor dit onderzoek
Jaarlijks worden ongeveer 7500 patiënten na een hartstilstand en reanimatie opgenomen in het ziekenhuis in Nederland of België. Ongeveer de helft komt te overlijden door ernstige hersenschade. Het EEG wordt gebruikt als hulpmiddel om een uitspraak te doen over herstelkansen. Bij zo’n 10% van de patiënten laat het EEG afwijkende hersenactiviteit zien die lijkt op epilepsie. Er bestaan medicijnen om verstoorde, epilepsie-achtige, hersenactiviteit te onderdrukken. Dit is een intensieve behandeling waarbij medicijnen worden gegeven via een infuus. Vaak zijn meerdere medicijnen tegelijkertijd nodig en duurt de behandeling meerdere dagen, waarbij de patiënt in slaap blijft.
Er zijn aanwijzingen dat deze behandeling met anti-epileptische medicatie het herstel van de hersenen bij patiënten met epilepsie-achtige hersenactiviteit kan bevorderen. Er zijn echter ook aanwijzingen dat de behandeling geen effect heeft op het herstel, maar alleen zorgt voor een langere opnameduur op de intensive care. Vanwege de onduidelijkheid over het effect, wordt in de dagelijkse praktijk soms behandeling met anti-epileptische medicatie en soms behandeling zonder deze extra medicatie toegepast. Om comateuze patiënten na een reanimatie de beste behandeling te kunnen geven, maar tevens zinloze IC behandeling te voorkomen, is duidelijkheid nodig over het effect van anti-epileptische medicatie.

Doel van het onderzoek
Het doel van het TELSTAR-2 onderzoek is het evalueren of behandeling met medicatie tegen epilepsie een beter herstel geeft bij patiënten met een epilepsie-achtige hersenactiviteit op het hersenfilmpje na een hartstilstand. Daarnaast onderzoeken we het effect van deze behandeling op zorgkosten.

Opzet van het onderzoek
Om te beoordelen of intensieve behandeling met medicijnen tegen epilepsie beter is dan alleen de standaardbehandeling, worden de deelnemers aan het onderzoek in twee groepen verdeeld:

  • Groep 1: Krijgt naast de standaardbehandeling ook behandeling met medicijnen tegen epilepsie
  • Groep 2: Krijgt de standaardbehandeling (controlegroep)

Om de verdeling zo eerlijk mogelijk te houden, worden patiënten door middel van loting over beide groepen verdeeld. De behandelende arts en de onderzoekers hebben geen invloed op de uitslag van deze loting. Na 3, 6 en 12 maanden wordt onderzocht hoe goed het herstel van patiënten is door middel van een kort telefonisch interview. 

Status van het onderzoek
Vanaf april 2025 zullen er patiënten voor het onderzoek worden geworven in 19 grote ziekenhuizen in Nederland en België:

Nederland

  • Amsterdam UMC, locatie AMC (Amsterdam)
  • Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (Nijmegen)
  • Catharina Ziekenhuis (Eindhoven)
  • Erasmus MC (Rotterdam)
  • Leiden UMC (Leiden)
  • Maasstad Ziekenhuis (Rotterdam)
  • Medisch Spectrum Twente (Enschede)
  • Radboud UMC (Nijmegen)
  • Rijnstate (Arnhem)
  • St. Antonius Ziekenhuis (Nieuwegein)
  • Universitair Medisch Centrum Groningen
  • VieCuri Medisch Centrum (Noord-Limburg)

België

  • CHU Marie Curie (Charleroi)
  • Centre Hospitalier Chrétien – MontLégia (Luik)
  • CHU Sart-Tilman (Luik)
  • CHU Tivoli (La Louvière)
  • Clinique Saint-Pierre Ottignies
  • Hôpital Universitaire de Bruxelles – Cliniques Universitaires de Bruxelles – Hôpital Erasme, Bruxelles 
  • Universitair Ziekenhuis Brussel 

In totaal zijn er 150 deelnemers nodig voor het onderzoek. 

Officiële documenten

Hieronder kunt u de officiële patiëntinformatie downloaden. Houdt de muisaanwijzer boven de knop en selecteer uw ziekenhuis. Links staat de informatie voor patiënten zelf, rechts de informatie voor de wettelijk vertegenwoordiger van de patiënt.

Meer informatie

Meer informatie over epilepsie en EEG
EpilepsieNL

Website van de vakgroep Klinische Neurofysiologie van de Universiteit Twente, de initiatiefnemers van dit onderzoek. [Engels].
CNPH | Clinical Neurophysiology (CNPH)

Website van de vakgroep Neurologie van het Hopital Erasme, de initiatiefnemers van dit onderzoek. [Frans].
Neurologie | Hôpital Erasme

Meer informatie over uw rechten en plichten als proefpersonen bij medisch-wetenschappelijk onderzoek: de brochure medisch-wetenschappelijk onderzoek van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Brochure (PDF-bestand)

Contexte

Lésions cérébrales après réanimation
En cas d’arrêt cardiaque, le cœur est temporairement incapable de pomper suffisamment de sang riche en oxygène dans le corps. De tous les organes, le cerveau est le plus sensible au manque d’oxygène. Cela provoque une perte de connaissance chez une personne en arrêt cardiaque. Des lésions cérébrales peuvent survenir en quelques minutes. Plus le sang n’est pas pompé longtemps, plus le risque de lésions cérébrales est grand. La réanimation peut redémarrer le cœur et limiter les lésions cérébrales.

Traitement après réanimation
Après une réanimation réussie, plus de la moitié des patients restent inconscients. On appelle ça un coma. Ils sont admis au service de soins intensifs. Les options de traitement pour ces patients sont encore limitées. La récupération la plus importante doit venir du corps lui-même. Pour favoriser la récupération cérébrale, les somnifères sont administrés par voie intraveineuse. Dans certains hôpitaux, le corps du patient est également refroidi.

Prédire les chances de récupération avec l’EEG
Malheureusement, tous les patients ne se rétablissent pas d’une lésion cérébrale après réanimation. Il est difficile de prévoir qui se rétablira et qui ne se rétablira pas. Dans les hôpitaux participant à l’étude TELSTAR, l’activité cérébrale est mesurée 24 heures sur 24 par électroencéphalogramme (EEG). L’EEG fournit des informations sur l’état du cerveau et les chances de récupération. L’Université de Twente étudie depuis plusieurs années comment l’EEG peut être utilisé pour prédire la récupération après une réanimation aussi bien et aussi rapidement que possible.

TELSTAR : recherche sur le meilleur traitement de l’activité cérébrale de type épileptique après réanimation.

Raison de l’étude
Chaque année, environ 7500 patients dans le coma après un arrêt cardiaque et une réanimation sont admis à l’hôpital aux Pays-Bas ou en Belgique. Près de la moitié d’entre eux meurent de lésions cérébrales graves. L’EEG est utilisé comme un outil pour faire une déclaration sur les chances de récupération. Chez environ 10 % des patients, l’EEG montre une activité cérébrale anormale qui ressemble à l’épilepsie. Il existe des médicaments pour supprimer l’activité cérébrale perturbée, semblable à celle de l’épilepsie. Il s’agit d’un traitement intensif dans lequel les médicaments sont administrés par voie intraveineuse. Souvent, plusieurs médicaments sont nécessaires simultanément, et le traitement dure plusieurs jours pendant lesquels le patient reste endormi.
Il existe des indications que ce traitement avec des médicaments antiépileptiques peut favoriser la récupération cérébrale en cas d’activité cérébrale semblable à l’épilepsie. Cependant, il existe également des indications que le traitement n’a aucun effet sur la récupération, mais prolonge simplement la durée du séjour en soins intensifs. En raison de l’incertitude quant à l’effet, dans la pratique quotidienne, on utilise parfois un traitement avec des médicaments antiépileptiques et parfois un traitement sans ce médicament supplémentaire.Afin de fournir le meilleur traitement possible aux patients comateux après réanimation, mais également d’éviter un traitement inutile en soins intensifs, il est nécessaire de clarifier l’effet des médicaments antiépileptiques.

Objectif de l’étude
L’objectif de l’étude TELSTAR-2 est d’évaluer si le traitement avec des médicaments antiépileptiques améliore la récupération chez les patients présentant une activité cérébrale de type épileptique sur le film cérébral après un arrêt cardiaque. Nous étudions également l’effet de ce traitement sur les coûts des soins de santé.

Conception de l’étude
Pour évaluer si un traitement intensif avec des médicaments antiépileptiques est meilleur qu’un traitement standard seul, les participants à l’étude seront divisés en deux groupes :

  • Groupe 1: Reçoit des médicaments antiépileptiques en plus du traitement standard
  • Groupe 2: Reçoit le traitement standard (groupe témoin)

Pour que la répartition soit la plus équitable possible, les patients sont répartis entre les deux groupes par tirage au sort. Le médecin traitant et les chercheurs n’ont aucune influence sur le résultat de ce tirage au sort. Après 3, 6 et 12 mois, le rétablissement des patients est examiné au moyen d’un bref entretien téléphonique.

État de l’enquête
À partir de Avril 2025, les patients seront recrutés pour l’étude dans 19 grands hôpitaux aux Pays-Bas et en Belgique :

Les Pays-Bas

  • Amsterdam UMC, site AMC (Amsterdam)
  • Hôpital Canisius Wilhelmina (Nimègue)
  • Hôpital Catharina (Eindhoven)
  • Erasmus MC (Rotterdam)
  • Leiden UMC (Leyde)
  • Hôpital de Maasstad (Rotterdam)
  • Spectre médical Twente (Enschede)
  • Radboud UMC (Nimègue)
  • Hôpital Rijnstate (Arnhem)
  • Hôpital Saint-Antoine (Nieuwegein)
  • Centre médical universitaire de Groningue
  • Centre Médical VieCuri (Limbourg Nord)

Belgique

  • CHU Marie Curie (Charleroi)
  • Centre Hospitalier Chrétien – MontLégia (Liège)
  • CHU Sart-Tilman (Liège)
  • CHU Tivoli (La Louvière)
  • Clinique Saint-Pierre Ottignies
  • Hôpital Universitaire de Bruxelles – Cliniques Universitaires de Bruxelles – Hôpital Erasme, Bruxelles 
  • Universitair Ziekenhuis Brussel 

Au total, 150 participants sont requis pour l’étude.

Documents officiels

Ci-dessous, vous pouvez télécharger les informations officielles destinées aux patients. Passez la souris sur le bouton et sélectionnez votre hôpital. À gauche se trouvent les informations destinées aux patients eux-mêmes, à droite se trouvent les informations destinées au représentant légal du patient.

Plus d’informations

Plus d’informations sur l’épilepsie et l’EEG

Home | Epilepsie Liga

Ligue francophone belge contre l’épilepsie ASBL

Site du Département de neurophysiologie clinique de l’Université de Twente, initiateurs de cette recherche. [Anglais].

CNPH | Clinical Neurophysiology (CNPH)

Site du Service de Neurologie de l’Hôpital Erasme, initiateurs de cette recherche. [Français].

Neurologie | Hôpital Erasme